Eikenprocessierups

Dit is een onderdeel van het Koolmeespad.

Als je hier rechtdoor gaat, kom je op het eikenlaantje. Langs het eikenlaantje staan een paar mooie eiken. Vanaf half april vind je op deze bomen eikenprocessierupsen die ’s nachts van de bladeren eten. Het zijn grijze rupsen met lange witte haren. Ze vallen vooral op door hoe ze lopen: in een lange slinger over de stam van de eik. In processie lopen, heet dat. Zie ook dit filmpje (1 minuut).

Eikenprocessierupsen. Foto Saxifraga – Luc Hoogenstein

Na half juli verpoppen de rupsen tot een nachtvlinder en zie je geen rupsen meer. Wel vind je soms nog de resten van hun nesten.

Oud nest van de eikenprocessierups

Het probleem van de eikenprocessierups zijn de brandharen. Deze haren zie je alleen met een microscoop. Als de rupsen vervellen, blijven in de nesten de lege rupsenhuidjes met haren achter. Per rups gaat het in totaal om bijna twee miljoen brandharen!

De haren zweven door de lucht. Ze irriteren de huid, ogen en luchtwegen van mens en dier. Dus laat de rupsen met rust! Hier kun je lezen wat je moet doen als je in contact bent geweest met de haren.

Nesten van rupsen worden opgeruimd door ze weg te branden of op te zuigen. Gelukkig hebben de rupsen ook natuurlijke vijanden, namelijk vogels die insecten eten zoals de koolmees. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat koolmezen het naar de zin hebben in eikenbomen. Dat kan door het ophangen van nestkasten.

Ook de vlinders van de eikenprocessierups worden gegeten en wel door vleermuizen.

Invasieve exoot

Een invasieve exoot is een dier of plant die door mensen naar Nederland is gehaald en die voor overlast zorgt. Eikenprocessierupsen komen oorspronkelijk uit Zuid-Europa. Ze zijn in Nederland gekomen door de handel in bomen. Ook is deze exoot op eigen kracht hier gekomen. Ze trokken steeds verder naar het noorden omdat het hier steeds warmer werd. Langs wegen staan veel eiken. Zo kunnen ze zich makkelijk verspreiden.

Omdat we er veel last van hebben, noemen we de eikenprocessierups een invasieve exoot.

Klimaatverandering

Door de klimaatverandering wordt het warmer in Nederland. Daardoor voelen de eikenprocessierupsen zich bij ons steeds meer thuis en breidt de soort zich verder uit over Nederland.

Leuke weetjes

Koolmezen eten eikenprocessierupsen, maar ze hebben geen last van de brandharen. Dat komt doordat ze met de rups schudden. Die laat door de stress zijn haren vallen. Kijk maar eens naar dit filmpje.

Eik met nestkast

Opdracht 

Eikenprocessierupsen kruipen in een slinger achter elkaar. Kruip eens een stukje over het pad, als eikenprocessierupsen achter elkaar.

Eikenprocessierupsen. Foto Saxifraga – Luc Hoogenstein